Słowo “akropol” oznacza miasto lub osiedle znajdujące się na wzniesieniu, cytadelę na wzgórzu. Akropol ateński jest najbardziej znany spośród wszystkich akropoli, a zarazem jest najsłynniejszym zabytkiem w stolicy Grecji.
Akropol w Atenach znajduje się na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Jest kompleksem cennych zabytków starożytnej architektury. Poniżej przedstawiamy krótki przegląd niektórych z nich.
Świątynie i inne obiekty
Partenon to świątynia Ateny, patronki miasta, powstała w połowie V w. p. n. e. Nazwa pochodzi od jej przydomka – Atena Partenos (dziewica). Budowla jest przykładem porządku doryckiego – funkcjonalnego, o dość ciężkich proporcjach i mało ozdobnego w porównaniu do innych porządków (jońskiego i korynckiego) stosowanych w architekturze greckiej.
Erechtejon to świątynia poświęcona Posejdonowi i Atenie, wzniesiona na cześć Erechteusza, jednego z władców Aten. Zbudowana w porządku jońskim w V w. p.n.e. Legenda głosi, że świątynia została wybudowana na pamiątkę sporu między Ateną i Posejdonem, kto ma władać miastem.
Propyleje to brama wejściowa, zbudowana w latach 421 p.n.e.-406 p.n.e., której głównym architektem był Mnesikles. Jest to budowla w porządku doryckim, natomiast w części zachodniej znajdują się kolumny jońskie. Budowa została przerwana po 5 latach i nigdy nie ukończona. Samo słowo „propyleje” oznacza bramę na planie prostokąta, z kolumnadą. Propyleje ateńskie są najsłynniejszym przykładem takiej konstrukcji.
Pinakoteka w starożytności była najsłynniejszą galerią obrazów. Zznajdowała się w północno-zachodnim skrzydle Propylejów. znajdowały się tam obrazy (głównie freski i malowidła na marmurze, drewnie i gipsie) autorstwa Polignota, Aglaofona i Timajnetosa. Współcześnie słowo „pinakoteka” jest używane w odniesieniu do galerii sztuki zawierającej głównie malowidła.
Świątynia Ateny Nike jest najlepiej zachowaną świątynią jońską. Jej ostatnia rekonstrukcja nastąpiła w latach 2000-2010.
Odeon Heroda Attyka był budowlą, w której odbywały się występy artystyczne. Specjalnie zaplanowana konstrukcja zapewniała znakomitą akustykę. Obiekt wykorzystywany jest do dzisiaj – odbywają się tam występy w ramach Festiwalu Ateńskiego.
Inne obiekty, które znajdowały się w obrębie akropolu (nie wszystkie się zachowały) to m.in. stara światynia Ateny (Hekatompedon), posąg Ateny Promachos, Eleusinjon (sanktuarium Demeter i Kory), Brauronejon (sanktuarium Artemis Brauronii), Chalkoteka (skarbiec), Temenos Dionizosa.
Nowe Muzeum Akropolu
Nowe Muzeum Akropolu jest poświęcone znaleziskom archeologicznym z terenów akropolu ateńskiego. W jego zbiorach znajdują się rzeźby, posągi i fragmenty murów. Przykładowe znaleziska w zbiorach muzeum to kariatydy z Erechtejonu, fragmenty fryzu panatenajskiego z Partenonu, a także metopy (dekoracyjne elementy architektoniczne, zwykle z płaskorzeźbami). W ofercie dostępne są także wycieczki z przewodnikiem po wykopaliskach. W obrębie muzeum znajduje się też restauracja i kawiarnia., gdzie można spróbować tradycyjnych greckich dań, oraz sklepy z książkami i pamiątkami.
